Czym jest afrykański pomór świń (ASF)?

Afrykański pomór świń (ASF) to bardzo groźna, nieuleczalna i zakaźna choroba wirusowa dzików oraz wszystkich ras świń domowych. Pozostałe gatunki zwierząt, jak również i ludzie nie są wrażliwi na zakażenie wirusem ASF, lecz mogą go niestety przenosić.

Jak rozpoznać afrykański pomór świń?

Objawy ASF są podobne do objawów szeregu innych chorób lub zatruć i mogą być inne w różnych stadach. Hodowcę powinny zaniepokoić wymienione poniżej objawy:

• nagłe padnięcia świń – ASF w stadzie świń może niekiedy objawić się jedynie nagłymi padnięciami, bez innych objawów towarzyszących;
• wzrost wewnętrznej ciepłoty ciała (do 40,5 – 42°C), któremu mogą nie towarzyszyć inne symptomy (gorączkujące świnie mają często zachowany apetyt, poruszają się na ogół normalnie);
• inne objawy kliniczne, które mogą towarzyszyć gorączce, tj.:
  • sinica skóry uszu, brzucha i boków ciała,
  • drobne, lecz liczne wybroczyny na skórze,
  • zaczerwienienie skóry widoczne zawłaszcza na końcach uszu, ogona i kończynach,
  • duszność
  • pienisty wypływ z nosa,
  • wypływ z worka spojówkowego,
  • biegunka – często z domieszką krwi,
  • wymioty
  • niedowład zadu,
  • objawy nerwowe w postaci podniecenia, drgawek mięśni i skurczów kloniczno – tonicznych,
  • ronienia u prośnych macior,
  • niekiedy gorączce może towarzyszyć posmutnienie, utrata apetytu, szybkie i trudne oddychanie oraz zaleganie wydzieliny z nosa i oczu, wymioty, zaparcia, krwista biegunka, przed śmiercią może nastąpić śpiączka, która pojawia się jeden do siedmiu dni po wystąpieniu pierwszych objawów klinicznych.

W związku z zakazem leczenia zwierząt chorych oraz brakiem szczepionek przeciwko ASF choroba zwalczana jest wyłącznie metodami administracyjnymi. Na producentów trzody chlewnej nakładane są szeregi obowiązków, które mają utrudnić rozprzestrzenianie się wirusa – po wykryciu ogniska choroby poprzez wybijanie stad zakażonych i z tzw. strefy zapowietrzonej.

Zasady bioasekuracji:

• prowadzenie rejestru środków transportu do przewozu świń wjeżdżających na teren gospodarstwa oraz rejestru wejść osób do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie,
• zabezpieczanie budynku, w którym są utrzymywane świnie, przed dostępem zwierząt wolno żyjących oraz domowych,
• utrzymywanie świń w odrębnych, zamkniętych pomieszczeniach, w których są utrzymywane tylko świnie, mających oddzielne wejścia oraz niemających bezpośredniego przejścia do innych pomieszczeń, w których są utrzymywane inne zwierzęta kopytne,
• wykonywanie czynności związanych z obsługą świń wyłącznie przez osoby, które wykonują te czynności tylko w danym gospodarstwie,
• stosowanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń, przed rozpoczęciem tych czynności, środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się afrykańskiego pomoru świń, w tym mycie i odkażanie rąk oraz oczyszczanie i odkażanie obuwia,
• bieżące oczyszczanie i odkażanie narzędzi oraz sprzętu wykorzystywanego do obsługi świń,
• używanie przez osoby wykonujące czynności związane z obsługą świń odzieży ochronnej oraz obuwia ochronnego przeznaczonego wyłącznie do wykonywania tych czynności,
• wyłożenie mat dezynfekcyjnych przed wejściami do pomieszczeń, w których są utrzymywane świnie i wyjściami z tych pomieszczeń, a także stałe utrzymywanie tych mat w stanie zapewniającym skuteczność działania środka dezynfekcyjnego,
• sporządzanie przez posiadaczy świń spisu posiadanych świń oraz bieżącego aktualizowania tego spisu,
• zabezpieczanie wybiegu dla świń podwójnym ogrodzeniem o wysokości wynoszącej co najmniej 1,50 m, związanym na stałe z podłożem – w przypadku utrzymywania świń w gospodarstwie w systemie otwartym,
• karmienie świń paszą zabezpieczoną przed dostępem zwierząt wolno żyjących,
• posiadanie tzw. „planu bezpieczeństwa biologicznego”, zawierającego opis podstawowych czynności, jakie podejmuje się w gospodarstwie w celu ochrony przed wnikaniem wirusów ASF

W związku z zagrożeniem ASF:

• w lesie nie wolno pozostawiać żadnych odpadków żywnościowych,
• należy powstrzymać się od wywoływania hałasu, który powoduje płoszenie dzików (w tym używania sprzętów lub pojazdów powodujących hałas),
• nie spuszczać psów ze smyczy,
• zgodnie z prawem, na obszarach występowania ASF, osobom mającym kontakt z dzikami nakazuje się stosowanie środków higieny niezbędnych do ograniczenia ryzyka szerzenia się ASF, w tym odkażanie rąk i obuwia, po powrocie do domu należy starannie wyczyścić i dezynfekować obuwie , a odzież przeznaczyć do prania,
• osoba, która znalazła padłego dzika, a tym samym mogła mieć kontakt z wirusem ASF, przez 72 godziny po tym fakcie, nie powinna wchodzić do miejsc, w których utrzymywane są świnie i nie wykonywać czynności związanych z obsługą świń.

Więcej szczegółowych informacji można znaleźć na stronie Głównego Inspektoratu Weterynarii pod linkiem https://www.wetgiw.gov.pl/.

Tekst: Sandra Michalak

Autor zdjęć: Marek Owczarczak